Beelden, kerken en bijzondere gebouwen

Molen De Verwachting is een stellingmolen en in 1988 herbouwd en uitgebreid met een mosterdmaalderij. Op bepaalde tijden treft u daar de molenaars aan terwijl er mosterd gemaakt wordt. Indien de molenaars niet aanwezig zijn wordt er een film getoond over het mosterdproces. In de molen is een bezoekerscentrum ingericht en een molenwinkel.
Deze ruim honderd jaar oude molen beschikt over een museumwinkel waar de bezoeker kan sneupen tussen leuke molensouvenirs en molenboeken, maar ook de zelfgemaakte mosterd (door de molen gemalen), meel en pannenkoekenmix kan kopen.

Het beeld van Hidde Dirks Kat staat voor zorgcentrum de Stelp. Deze zeeman leefde van 1747 tot 1824 en voer als commandeur van 1771 tot 1777 op de brik 'Juffrouw Clara'. Hij is bekend om zijn dagboek over het catastrofale jaar 1777 toen 14 schepen door het ijs gekraakt werden en er maar enkele mensen door de eskimo's gered konden worden. Van de 450 walvisvaarders zijn er 310 omgekomen. Kat woonde in Hamburg maar is overleden bij zijn nicht Meinke Cornelis de Jong- Kat in huis nr. 3. Hij ligt begraven aan de zuid-westkant van de algemene begraagplaats. Op zijn grag staat een eenvoudige grafsteen met daarop de letters H.D. Kat.

Vrijwel aan het einde van de Westerlaan aan de rechterkant staat de voormalige Gereformeerde kerk. Een bezoek aan deze kerk is zeker de moeite waard. Na de fusie met de Doopsgezinde gemeente wordt deze typische preekkerk kerk vrijwel uitsluitend nog gebruikt voor aanvullende kerkelijke activiteiten. De naam van de kerk is omgedoopt in de Westerlaankerk.
We vervolgen onze route naar de Heerenweg

Halverwege de Herenweg staat aan de linkerkant de Vermaning van de Doopsgezinde gemeente van Hollum. Deze kerk werd in 1867 gebouwd en onlangs volledig gerestaureerd. Trouw aan het verleden is de kerk uiterst eenvoudig ingericht. Na de fusie met de Gereformeerde Kerk wordt deze Vermaning gebruikt voor erediensten en omgedoopt in de Herenwegkerk.
We rijden rechtsaf de Oosterlaan in op weg naar de Magnuskerk.

De Magnuskerk is de nieuwe naam voor de Nederlands Hervormde kerk in Hollum. Deze kerk is de oudste kerk van Ameland. De kerk is omgeven door een kerkhof waar o.a. bijzondere Amelander zijn begraven. Elke zondag is er dienst in deze kerk. De grondslagen van de huidige kerk gaan terug tot de 14e eeuw en was gewijd aan de Heilige Magnus, en niet zoals lang gedacht aan Onze Lieve Vrouwe.
U rijdt Hollum uit en gaat bij de voormalige ijsbaan links af richting Ballum. U rijdt nu door een prachtig gebied met veel vogels.

Het Amelander paard is nooit een echt ras geweest, desondanks hebben paarden op Ameland diverse mensenlevens bij scheepsrampen gered. Dit is de reden waarom er in Ballum een beeldengroep van twee op Ameland gefokte paarden staat. Dit beeld staat voor het gemeentehuis van Ballum.

Direct aan het begin van Ballum aan de linkerkant staat de voormalige Doopsgezinde kerk, gebouwd door Pieter Jan Ynsen uit Hollum. De kerk is niet meer in gebruik.

Aan de rechterkant nabij de toren staat de Hervormde kerk (1832) met daarnaast de pastorie (1934). In de kerk is een rijk met houtsnijwerk versierde kansel uit 1604, vervaardigd door Cornelis Jelles uit Franeker. De kansel werd in 1771 gekocht voor 33 Caroli guldens. De kerk is als Godshuis nog steeds in gebruik.

Voor de kerk, waar nu de toren staat, stond tot 1775 een houten klokkenhuis. Daarna werd de stenen toren gebouwd die diende als baken voor de scheepvaart. In 1778 werd het aan de toren geplaatste wapen van Willem V vernield door de Franse bezetter. De luidklok van de toren wordt nog steeds gebruikt. Aan weerszijden van de toren stonden een schandpaal en een geselpaal. Deze werden nog tot ver in de negentiende eeuw gebruikt.
U volgt de pijltjes en rijdt een rondje Ballum voordat u de begraafplaats passeert.

Op het zeer goed onderhouden kerkhof van Ballum vlak achter het gemeentehuis is het Baarhuisje. Ten tijde van de Van Cammingha’s stond op deze plek de kapel van het Camminghaslot.

Op de dijk bij de Ballumerbocht staat het beeld van de Dijkwachters, een bronzen beeld van de beeldhouwer Frans Ram. Het stelt twee reddingwerkers voor die met een touw aan elkaar verbonden zijn.
De beelden zijn geplaatst in het kader van de eindoplevering van het laatste dijkvak dat op Deltahoogte is gebracht.

Nadat u heeft stilgestaan bij de beelden van de dijkwachters loopt vervolgens de dijk op. Aan de rechterkant ziet u de Ballumerbocht. In de Ballumerbocht is het museum Zeemanshoop. Veel oude reddingboten liggen hier gezamenlijk aan de steiger.
We rijden nu eerst richting Buren. De route naar Buren voert u via de Miede. Een prachtig binnendijks natuurgebied. In Buren aangekomen rijdt u door naar de Driesprong.

De sage over Rixt van het Oerd is het beroemdste verhaal van Ameland.
Lange tijd geleden, toen Ameland nog niet bekend was bij de toeristen, was het nog hard werken voor alle eilandbewoners. De mensen moesten het hoofd boven water houden door het verbouwen van gewassen op het land en datgene wat de zee hen gaf, landbouw, visserij en gejut op het strand. Vooral de visserij was een hard bestaan en zeker niet zonder gevaren.
U rijdt rechtdoor en slaat vervolgens links af de Paasduinweg in.

Op de hoek van de Paasduinweg en de Meester Oudweg staat het beeld van de zeehond met haar zogende jong. Dit beeld is voortgekomen uit overleg met dorpsbelang Buren en verwijst naar de vele zeehonden die rondom het eiland zwemmen. Het beeld toont duidelijk de aaibaarheidsfaktor.
We vervolgen onze route en gaan aan het einde van de Paasduinweg links af op weg naar Nes. De pijltjes volgend slaan we de Kardinaal de Jongweg in.

De geschiedenis van de Rooms-Katholieke kerk op Ameland gaat terug tot de Middeleeuwen. Deze sobere doch fraaie kerk is nog steeds volop in gebruik. Regelmatig zijn er kerkdiensten met afwisselend een pastoor of een leken voorganger. Vanzelfsprekend heeft de Rooms-Katholieke kerk op Ameland de langste geschiedenis. Echter bouwsporen in Hollum en Nes lijken terug te gaan tot in de 11e eeuw. Rond het jaar 1000 zal er in elk geval wel sprake geweest zijn van enige kerstening. De kerk is op 5 februari 2013 afgebrand en nadien weer volledig opgebouwd.

Het is verstandig om nu uw auto op het parkeerterrein bij de kerk te parkeren en lopend de beelden en bijzondere gebouwen in Nes te bekijken. Het dorp is grotendeels autoluw.

Op de kruising van de Kardinaal de Jongweg met de Burgemeester Waldaweg staat het beeld van Kardinaal de Jong.
Johannes Kardinaal de Jong is geboren op 10 september 1885 als oudste zoon in het gezin van Jan de Jong en Trijntje Mosterman. Vader Jan was bakker in Nes. De begaafde leerling Johannes de Jong ontving zijn eerste godsdienstlessen van Pastoor Scholten.

Rond 1913 verrezen in alle vier dorpen op Ameland brandspuithuisjes. Deze huisjes deden dienst als bergplaats voor de brandspuiten.
Het brandspuithuisje in Nes is al die jaren bewaard gebleven. Het is nu een monument en volledig gerestaureerd. Het huisje is vrij toegankelijk en op authentieke wijze ingericht.

Deze kerk dateert op deze locatie uit de jaren 1720-1730. Toepasselijk is zij gevestigd aan het Kerkplein in Nes. Dit monumentale gebouw heeft een rijke historie en maakt nog steeds volop onderdeel uit van de actieve Amelander kerkelijke gemeenschap. Regelmatig is deze fraaie kerk geopend voor publiek.

Net als bij de toren van Ballum gaat het ook hier om een zeebaken en niet om een kerktoren. Op de torenmuur zijn twee jaartallen aangebracht, die verschillende bouwfasen aangeven. Het onderste gedeelte werd in 1666 gebouwd, het bovenste in 1732.

Als laatste kerkgebouw wandelen we naar de Vermaning aan het Vermaningspad in Nes.
De oudste monumentale Doopsgezinde kerk van Ameland staat aan het Vermaningspad in Nes. Deze sober ingerichtte Vermaning is nog steeds in gebruik voor erediensten. Daarnaast is deze kerk een geliefde trouwlocatie. Ze staat op één van de mooiste plekjes in het dorp. Het is nog de oude Vermaning van de Waterlandse gemeente in Nes.

Als u de pijltjes hebt gevolgd bent u nu weer aangekomen bij het beeld van Kardinaal de Jong. Uw auto staat vlakbij op het parkeerterrein.