Onze fietsroute in Buren start nabij de Strandweg nummer 33. De start is richting het Dorp.

Eerste weg rechts de Paasduinweg in.

De Paasduinweg is genoemd naar de Paasduuntjes, die noordelijk van deze weg in de Vleyen liggen.

Tweede weg links af de Mr. Oudweg in.

Mr. Oud was hoofd van de openbare lagere school in Buren.

De beelden zijn gemaakt door Frans Ram.

Het museum is genoemd naar een niet meer bestaand gehucht dat in de nabijheid van de eendenkooi gelegen heeft.

Aan het eind van de straat links de Hoofdweg door.

We rijden langs hotel de Klok.

In 1827 kreeg Buren zijn eerste openbare lagere school met onderwijzerswoning, gelegen aan de dorpsweg. In 1892 werd de school vanwege bouwvalligheid afgebroken. Een nieuwe Openbare Lagere School verrees op dezelfde plaats. Deze werd gebouwd door aannemer Foppe de Jong. In 1828 werd W.J. Bosch, de eerste schoolmeester, tot hoofd benoemd. Na twee jaar vertrok hij naar Hollum. Hij werd opgevolgd door de Groninger Gerko Wiardi Wiebenga, die ongeveer 20 jaar aan deze school verbonden is geweest. In 1859 werd Nicolaas Schepers hoofdonderwijzer. In 1888 werd hij opgevolgd door de dichtende schoolmeester P.J. Braaksma. In 1949 werd het schoolgebouw aangekocht door de familie Brouwer en verbouwd tot het Hotel & Restaurant De Klok. In 1982 werd ook het schoolhuis aangekocht.

We fietsen door tot aan de Driesprong.

Rechts op het pleintje staat het beeld van de heks van het Oerd. Vroeger was hier de brandput met brandspuithuuske. Een tweede brandput was bij het Kloosterhiem.
Ritske Mooi wordt ook wel de heks van het Oerd genoemd. Zij liet schepen met opzet stranden om de buit te jutten. Haar zoon Sjoerd was zeeman en is bij zo'n stranding verdronken. Het beeld is gemaakt in 1980 door Annet Haring.

Rechtdoor de Kooiweg langs.
Bij de kruising rechtdoor en we vervolgen de Kooiweg naar de Kooiplaats.

Nadat Prinses Amalia van Anhalt-Dessau in 1704 Ameland kocht voor haar toen nog niet volwassen zoon, Johan Willem Friso Prins van Oranje Nassau, liet ze in 1705 de kooi aanleggen. Ze zag hier zeker inkomsten in. Tot ongeveer 1830, met een onderbreking van de Franse overheersing (1795-1813) bleef het Nassau's bezit. Omstreeks 1900 is de kooi eigendom van veel aandeelhouders, die de winst van het gevangen gevogelte verdeelden. Vooral wintertalingen werden gevangen, soms 1000 per dag. Sinds 1949 was W.J. Kiewied eigenaar van de "Nassau kooi". Na zijn overlijden in 1981 is zijn zoon Walter Kiewied eigenaar geworden.

Bij de Kooiplaats rechtsaf de Huttenhiëmweg op.

Het jachtslot op nummer 1 en 4 is gelijk gebouwd met de aanleg van de eendenkooi. De kooi gaf aan verscheidene mensen werk. De eigenaren kwamen zelden, maar als zij kwamen, werd alles versierd en werden ze feestelijk binnengehaald, hoe arm de bewoners van de Kooiplaats ook waren.

Het Huttenhiëm ligt aan het einde van de Huttenhiemweg.

Op de T-splitsing rechtsaf over het Swa'twòòdsterweg.

Zo wordt het land aan de linker kant van de weg genoemd.

Anders dan Hollum en Ballum, hadden Nes en Buren pas in 1946 hun eerste ruilverkaveling, waarbij het ging om 1620 kavels, die werden teruggebracht tot 506, samen 562 hectare groot. Door een paar boeren die hieraan niet mee wilden werken, bleven enkele slenken bewaard. Op dit punt zijn nog verschillende slenken te zien.

De Witte brug links, is gemaakt met de aanleg van de dijk in 1927-1930. Dit is de plaats, waar de kabels van het elektriciteitsbedrijf, de buizen van het gasbedrijf en de waterleiding op het eiland aankomen. Het gebied in het Wad, waardoor de leidingen zijn gegraven, heet het wantij.

Op het wantij ontmoeten de getijdestromen van weerskanten van Ameland elkaar. Ze botsen, het water komt tot stilstand en het meegevoerde slib en zand bezinkt. Zo ontstaat een hoge en rustige plaats in het Wad, die geschikt is om leidingen te leggen. Van 1977 tot 1993 heeft op deze plaats de transportleiding voor de melk van de Amelander boeren gelegen.

We nemen links de afslag naar de Buresteiger.

Hier kijken we even over het wad waar we met laag water ca. 800 meter in het oosten nog enkele begroeide basaltblokken zien liggen van de "òde Dam".
Vroeger legden hier vrachtschepen aan, aan een soort kade. Voor die tijd lieten de vrachtschepen zich droog vallen op de Bure Rede, waarna de schepen geladen en gelost werden met paard en wagen.

Op initiatief van de Deventer jurist jhr. mr. P. Teding van Berkhout en met subsidie van het rijk en de provincie werd in 1871 de "Maatschappij tot Landaanwinning op de Friese Wadden" opgericht. Men begon met een dam van Holwerd naar Buren te leggen van basaltblokken en rijsthout. In 1872 was de dam gereed. Men kon met droge voeten van de ene naar de andere kant komen. De dam lag een halve meter beneden hoog water en was 4 meter breed en 8,7 kilometer lang. In 1877 werd de dam verhoogd tot een halve meter boven Amsterdams Peil. Negen jaar lang liep alles volgens plan en slibde de dam aan, maar na een ouderwetse storm in 1881 waren grote delen vernield. Nog voordat de schade hersteld was, kwam de volgende storm die fataal was. In 1882 ging "de maatschappij tot landaanwinning" roemloos ter ziele.

We draaien en gaan rechtdoor via de Reeweg weer naar Buren.

De Reeweg is genoemd naar de rede van Buren.

Wij kruisen de Tiemen Boelensweg (rechts) en het Kloosterpad (links).

Kloosterhiem en Kloosterpad zijn genoemd naar de gebouwen die hier gestaan hebben van het klooster Foswerd bij Ferwerd.

Tiemen Boelens was directeur van de zuivelfabriek van Buren.

We fietsen rechtdoor over de Willibrordusstraat.

Deze straat is genoemd naar de heilige Willibrordus (658-739), een Ierse benedictijner monnik. De legende verklaart dat Willibrord komende van het Land der Denen, in een storm terecht kwam op de Noordzee. Hij strandde op het eiland Fostaland, dat genoemd was naar één van de goden die daar aanbeden werd. Hij doopte enkele bewoners in een heilige bron (Willibrordus-dobbe). Het blijkt dat het niet Ameland was, maar het eiland Helgoland waar hij gestrand was. Prediker Willehad (740-789) heeft hoogstwaarschijnlijk de eerste kerk op Ameland gesticht.

Eerste weg rechts de Ester Meindertsstraat in.

Ester Meinderts haar naam was eigenlijk Hester Meinderts Bootsma († 1737) en zij was de echtgenote van de rentmeester van de Nassause domeinen van de Heer/Vrouwe van de Heerlijkheid Ameland, Gerbrandus Metz (1665-1727). Dit echtpaar woonde in Ballum in de nabijheid van het Camminghaslot.

We komen langs de afslag Fabrieksweg.

Op het Fabriekspad nr. 1 stond de Bure melkfabriek. In 1911 werd de oprichtingsvergadering gehouden en Tiemen Boelens, 24 jaar, werd directeur. Foppe de Jong bouwde de fabriek voor ƒ1435,-. De fabriek draaide goed en in 1927 werd er overgeschakeld op stoomkracht. De fabriek kwam de crisisjaren goed door en ondanks de voedselschaarste in de oorlog, waardoor minder melk bij de fabriek kwam, kon er in 1942 toch ƒ99.678,76 aan de leden worden uitgekeerd. In 1943 werd in opdracht van de bezetter de fabriek gesloten en ging de melk naar Hollum. In 1946 werd in een bijzondere ledenvergadering besloten de vereniging op te heffen, de zuivelindustrie in Buren was verleden tijd.

We komen weer in het centrum en gaan linksaf de Hoofdweg op.

In het centrum was de visafslag.

Bij kruispunt rechtdoor u fietst nu op de Pastoor Scholtenweg.

Otgerus Antonius Scholten was pastoor van de St. Clemens parochie van 1859 tot 1911. Onder zijn leiding is de nieuwe Rooms-Katholieke kerk in 1879 gebouwd.

Eerste weg rechts het Vrijewilpad in. Dan eerste weg links de Noordwal langs fietsen en deze vervolgen tot Nes. We fietsen op de T-splitsing rechtsaf.

Van 1836 tot 1853 was er ten westen van het dorp Buren een kalkoven. Schelpen werden in deze oven gebrand tot kalk. De oprichter was Ede Jacob Edes.

Eerste weg links de Noordwal langs fietsen en deze vervolgen tot Nes. We fietsen op de T-splitsing rechtsaf.

Op de Algemene Begraafplaats vinden we o.a. de mooie grafsteen van Kemp Drieuwes v.d. Laag (rij 2), de stenen van de familie van Heeckeren (rij 8) en vooraan in rij 14 en 15 de oorlogsgraven. Op de begraafplaats hebben enkele kerken gestaan. De eerste kerk was gebouwd in de periode 1000-1100. De laatste kerk werd na 1734 niet meer gebruikt en de restanten zijn in 1752 opgeruimd. Tot de reformatie in 1580 was dit de Rooms-Katholieke kerk van Nes en Buren.

We gaan nu rechtdoor en direct rechts om het kerkhof en volgen het pad voorbij Blierherne. We fietsen nu door de Vleijen en houden rechts aan.

Ten noorden van de algemene begraafplaats van Nes ligt een dobbe die door pastoor Scholten de Willibrord-dobbe genoemd is. Die waterplas moet herinneren aan de legende dat Willibrord op het eiland een ontmoeting zou hebben gehad met koning Radboud. In die periode heette Ameland volgens dit verhaal nog Fostaland en werd de godin Fosta aanbeden. De dobbe was toen een heilige bron en werd door Radboud scherp bewaakt. Maar Willibrord wilde de eilanders bekeren en doopte enkele bewoners met water uit de heilige bron. Daarop liet Radboud een man uit het gezelschap van Willibrord ter dood brengen en de zendeling zelf verbande hij van het eiland.

Rechtdoor en we komen op de Strandweg van Buren uit.

Vroeger heette de Strandweg Badweg, de weg naar het Badstrand.

Rechtsaf, nu Buren in en komen uit bij de start.